LTE’de Radio Resource Control (RRC) Protokolü
Bugün sana LTE’nin nasıl çalıştığını anlamanda çok önemli olan bir konudan bahsedeceğim: Radio Resource Control yani RRC protokolü. Bu protokolü anlamazsan, cihazın şebekeyle nasıl bağlantı kurduğunu, veri alışverişine nasıl hazırlandığını, hangi anda hangi duruma geçtiğini tam olarak çözemezsin. Bu yüzden şimdi seninle RRC’nin temeline iniyoruz.
RRC, cihazın (UE) ile şebeke (eNodeB) arasındaki kontrol iletişimini yöneten protokoldür. Aslında bu protokol, cihazın sinyalizasyonla ilgili her adımını yönetiyor. Sinyal gücü takibi, bağlantı kurma, bağlantıyı kesme, taşıyıcı yapılandırma gibi her şey bu katmanda yürütülüyor. LTE içinde en çok görev alan ve birçok şeye dokunan protokollerden biri budur. Daha önce konuştuğumuz NAS (Non-Access Stratum) mesajlarının baz istasyonuna ulaşmasını da bu protokol sağlar.
RRC’nin Temel Görevleri
- Bağlantı kurmak ve bağlantıyı sonlandırmak (RRC Connection Request, Setup, Release)
- Veri taşıyıcılarını oluşturmak, değiştirmek veya silmek (Radio Bearer Control)
- Durum değişimlerini yönetmek (IDLE ↔ CONNECTED)
- Hücre yeniden seçimi ve el değiştirme işlemlerini kontrol etmek (cell reselection, handover)
- Sistem bilgilerini almak ve dağıtmak (System Information)
Bu protokol sayesinde cihaz, şebekenin verdiği görevleri yerine getirebiliyor. Örneğin, cihazın hücre değiştirmesi gerekiyorsa veya şebeke veri taşıyıcısında ayar yapmak istiyorsa, tüm bu mesajlar RRC üzerinden gidiyor. Ve bu işlemler sırasında cihaz farklı RRC durumlarına girip çıkıyor.
RRC Durumları
| Durum | Açıklama |
|---|---|
| RRC_IDLE | Cihaz şebekeyi dinliyor ama aktif bağlantı yok. Hücre arıyor, sistem bilgilerini topluyor. |
| RRC_CONNECTED | Artık aktif bağlantı kuruldu. Veri iletiliyor, el değiştirme yapılabilir. |
Bu iki durum arasında geçişler çok önemli. Cihaz veri göndermek istediğinde veya şebekeden veri almak istediğinde RRC bağlantısı kurulur. Bağlantı kurulduktan sonra veri taşıyıcıları tanımlanır. Bu taşıyıcılar, senin veri paketlerinin radyo üzerinden nasıl taşınacağını belirler. Eğer daha önce RLC ve PDCP katmanlarını incelediysen, orada geçen verilerin hangi taşıyıcıyla gideceğini RRC belirler.
RRC ayrıca güvenlik yapılandırmasını da üstleniyor. Şifreleme ve bütünlük kontrolleri için gerekli olan anahtarlar, RRC mesajlarıyla cihaz ve şebeke arasında paylaşılır. Bunu da unutma — güvenli bağlantı kurmak için ilk adım burada atılıyor. Bu güvenlik kısmını da yarın detaylı şekilde açacağız, çünkü orada NAS ve AS güvenliğinin farklarını da göreceğiz.
Yani şunu bilmelisin: LTE’de ne zaman bir bağlantı kuruluyorsa, arka planda mutlaka RRC protokolü çalışıyordur. Cihazın hangi hücreye bağlı olduğunu, ne zaman bağlantıya geçtiğini ya da bağlantısını sonlandırdığını hep bu katman belirliyor. Ve bu sayede sen hiç fark etmeden cihazın şebekeyle iletişimi kesintisiz şekilde devam ediyor.