Technologie 5G występuje w dwóch podstawowych trybach wdrożenia: NSA (Non-Standalone) oraz SA (Standalone). Te dwa podejścia definiują, w jaki sposób urządzenia końcowe (np. smartfony, routery) komunikują się z siecią oraz jak sieć 5G integruje się z istniejącą infrastrukturą 4G LTE. Różnice między NSA a SA mają wpływ na prędkość transmisji danych, opóźnienia, zasięg i możliwości usług przyszłościowych, takich jak IoT, pojazdy autonomiczne czy inteligentne miasta.
Co to jest 5G NSA (Non-Standalone)?
NSA to skrót od Non-Standalone, czyli tryb pracy 5G, który wykorzystuje istniejącą infrastrukturę sieci 4G jako podstawę. Oznacza to, że sieć 5G działa wspólnie z 4G LTE – telefon używa 4G do sygnalizacji i zarządzania połączeniem, natomiast dane mogą być przesyłane przez 5G NR (New Radio).
- Szybsze wdrożenie, ponieważ bazuje na istniejących stacjach bazowych LTE
- Tańsze dla operatorów – brak potrzeby budowy całkowicie nowej sieci
- Wysoka przepustowość i lepsza prędkość niż 4G
- Nieco wyższe opóźnienia niż w trybie SA
W praktyce oznacza to, że większość użytkowników obecnie korzysta z sieci 5G NSA. Na ekranie telefonu może pojawić się ikona 5G, ale urządzenie nadal opiera się na rdzeniu sieci 4G dla obsługi połączeń i kontroli transmisji.
W sieciach NSA często wykorzystywana jest technika EN-DC (E-UTRA NR Dual Connectivity), w której telefon jednocześnie łączy się z pasmem LTE i NR (5G), aby korzystać z większej prędkości pobierania.
Zalety trybu NSA:
- Umożliwia szybkie udostępnienie 5G na szeroką skalę
- Zapewnia lepsze prędkości niż 4G przy minimalnych zmianach infrastruktury
- Kompatybilny z większością obecnych urządzeń mobilnych
Wady trybu NSA:
- Sieć nadal zależy od technologii 4G
- Brak pełnego wsparcia dla ultra-niskich opóźnień (URLLC)
- Nie umożliwia pełnego wykorzystania możliwości sieci 5G
Co to jest 5G SA (Standalone)?
SA oznacza Standalone, czyli tryb pracy 5G, w którym sieć 5G działa niezależnie – zarówno transmisja danych, jak i sygnalizacja odbywa się całkowicie w ramach nowej infrastruktury 5G. Obejmuje to również nowy rdzeń sieci – tzw. 5GC (5G Core).
- Brak zależności od 4G – wszystko działa w ramach sieci 5G
- Obsługa zaawansowanych funkcji jak network slicing, URLLC i masowa łączność IoT (mMTC)
- Niższe opóźnienia (nawet < 10 ms)
- Większa efektywność energetyczna i lepsza kontrola nad jakością usług
5G SA to prawdziwa, natywna sieć piątej generacji – stworzona z myślą o przyszłości, elastyczna i skalowalna. Choć jej wdrażanie wymaga znacznych inwestycji, jest niezbędna do realizacji w pełni inteligentnych systemów miejskich, przemysłowych oraz do obsługi krytycznych zastosowań.
Zalety trybu SA:
- Pełna funkcjonalność 5G bez pośrednictwa 4G
- Ultra-niskie opóźnienia – idealne dla aplikacji czasu rzeczywistego
- Wyższa jakość usług dzięki network slicing (podział sieci na niezależne segmenty)
- Lepsze zarządzanie ruchem i urządzeniami w sieci
Wady trybu SA:
- Wyższe koszty wdrożenia
- Wymaga nowoczesnej infrastruktury i pełnego rdzenia 5G
- Wolniejsze tempo adopcji – obecnie dostępne głównie w dużych miastach lub dla klientów biznesowych
NSA vs SA – porównanie
| Cecha | NSA (Non-Standalone) | SA (Standalone) |
|---|---|---|
| Połączenie sygnalizacyjne | Przez 4G | Bezpośrednio przez 5G |
| Rdzeń sieci | 4G EPC (Evolved Packet Core) | 5G Core (5GC) |
| Prędkość danych | Wysoka | Bardzo wysoka |
| Opóźnienie (latencja) | Średnie (~30–50 ms) | Niskie (<10 ms) |
| Obsługa network slicing | Nie | Tak |
| Zależność od 4G | Tak | Nie |
| Gotowość na przyszłość (IoT, URLLC) | Ograniczona | Pełna |
Dla większości użytkowników końcowych aktualnie nie ma dużej różnicy między NSA a SA w codziennym użytkowaniu – różnice stają się istotne dopiero przy zaawansowanych zastosowaniach, np. w przemyśle, medycynie czy logistyce.
W Polsce większość operatorów nadal korzysta z trybu NSA, ale trwają już testy i pilotażowe wdrożenia 5G SA. W najbliższych latach SA stanie się dominującym standardem, umożliwiając pełne wykorzystanie potencjału sieci 5G.