SSH (Secure Shell) i SSL (Secure Sockets Layer) to protokoły kryptograficzne używane do zabezpieczania komunikacji w sieciach, ale służą różnym celom i działają na różnych warstwach stosu sieciowego. SSH jest używany głównie do bezpiecznego uzyskiwania dostępu do zdalnych komputerów lub serwerów i zarządzania nimi w niezabezpieczonej sieci. Zapewnia szyfrowane kanały komunikacji, mechanizmy uwierzytelniania i możliwości bezpiecznego dostępu zdalnego, umożliwiając użytkownikom wykonywanie poleceń, bezpieczne przesyłanie plików i zdalne zarządzanie zasobami sieciowymi.
SSH jest powszechnie używany do bezpiecznego zdalnego administrowania, przesyłania plików (za pośrednictwem narzędzi takich jak SCP i SFTP) oraz aplikacji tunelujących (takich jak przekierowywanie portów). Szyfruje dane przesyłane pomiędzy klientem (klientem SSH) a serwerem (serwerem SSH), zapobiegając podsłuchowi i nieuprawnionemu dostępowi do wrażliwych informacji lub poleceń wymienianych w trakcie sesji.
Główna różnica między SSH i HTTPS polega na ich zamierzonych przypadkach użycia i warstwach modelu OSI, w których działają. SSH działa w warstwie aplikacji (warstwa 7), zapewniając bezpieczny zdalny dostęp i możliwości zarządzania w sieciach. Szyfruje dane oraz uwierzytelnia użytkowników i serwery, aby zapewnić bezpieczną komunikację.
SSL (Secure Sockets Layer) i jego następca TLS (Transport Layer Security) to protokoły kryptograficzne działające w warstwie transportowej (warstwa 4) modelu OSI. Protokoły SSL/TLS służą do zabezpieczania komunikacji między klientami i serwerami za pośrednictwem Internetu, zazwyczaj w przeglądarkach internetowych w przypadku połączeń HTTPS. Protokoły SSL/TLS szyfrują dane przesyłane pomiędzy klientem (przeglądarką internetową) a serwerem (serwerem WWW), zapewniając poufność i integralność danych wymienianych podczas sesji przeglądania stron internetowych.
SSL oznacza warstwę bezpiecznych gniazd. Został pierwotnie opracowany przez firmę Netscape w latach 90. XX wieku w celu zabezpieczania komunikacji w Internecie. Od tego czasu protokół SSL został wycofany na rzecz swojego następcy, TLS (Transport Layer Security), który zapewnia podobną funkcjonalność z ulepszonymi algorytmami bezpieczeństwa i kryptograficznymi. TLS jest obecnie szeroko stosowany do zabezpieczania komunikacji między klientami i serwerami w różnych aplikacjach, w tym w przeglądaniu stron internetowych, poczcie e-mail, przesyłaniu wiadomości i nie tylko.
SSH nie wymaga do swojego działania certyfikatu SSL. Zamiast tego SSH opiera się na własnym zestawie kluczy kryptograficznych i certyfikatów do uwierzytelniania serwerów i klientów podczas ustanawiania bezpiecznego połączenia. Kiedy klient łączy się z serwerem SSH, obie strony wymieniają klucze kryptograficzne i przy ich pomocy weryfikują wzajemnie swoją tożsamość. Proces ten zapewnia integralność i autentyczność komunikacji bez polegania na certyfikatach SSL zwykle używanych w bezpiecznych połączeniach internetowych, takich jak HTTPS.