UDP (Kullanıcı Datagram Protokolü) ve TCP (İletim Kontrol Protokolü), ağlar üzerinden veri aktarımı için kullanılan, her biri farklı özelliklere ve kullanım durumlarına sahip iki aktarım katmanı protokolüdür:
UDP, IP (İnternet Protokolü) üzerinde çalışan bağlantısız bir protokoldür. Verilerin güvenilirliğinin ve düzenli tesliminin daha az kritik olduğu durumlarda hızlı ve etkili iletişim için tasarlanmıştır. UDP, verileri iletmeden önce bağlantı kurmaz ve hata kurtarma veya kayıp paketlerin yeniden iletilmesini gerçekleştirmez. Bunun yerine veri paketlerini (datagramları) bağımsız olarak gönderir; bu da onu medya akışı, VoIP (IP üzerinden Ses), çevrimiçi oyun ve DNS (Etki Alanı Adı Sistemi) sorguları gibi gerçek zamanlı uygulamalar için uygun kılar.
TCP ise bunun tersine, uygulamalar arasında verilerin güvenilir, düzenli ve hata kontrollü teslimini garanti eden bağlantı odaklı bir protokoldür. TCP, verileri iletmeden önce bir bağlantı kurar, verilerin doğru sırada iletilmesini sağlamak için akış kontrolünü yönetir ve kayıp paketleri yeniden iletir. Web’de gezinme, e-posta, dosya aktarımı (FTP) ve uzaktan yönetim (örn. SSH) gibi verilerin doğru iletimini gerektiren uygulamalar için yaygın olarak kullanılır.
UDP, güvenilirlik ve garantili teslimattan ziyade hız ve verimliliğin öncelikli olduğu senaryolarda kullanılır. UDP’nin bazı yaygın kullanımları arasında gerçek zamanlı multimedya akışı, gecikmeyi en aza indirmek için çevrimiçi oyun, hızlı ses iletimi için VoIP ve alan adlarının IP adreslerine hızlı çözümlenmesi için DNS yer alır. UDP’nin hafif yapısı ve TCP’ye kıyasla azaltılmış ek yükü, ara sıra paket kaybını veya sıra dışı teslimatı tolere edebilen uygulamalar için uygun olmasını sağlar.
UDP’nin TCP’ye göre avantajları şunlardır:
- Daha düşük ek yük: UDP, TCP’ye kıyasla minimum düzeyde başlık ek yüküne sahiptir, bu da işlem süresini ve bant genişliği kullanımını azaltır.
- Daha hızlı iletim: UDP, bir bağlantı kurulmasını veya veri onayını gerektirmez, bu da daha hızlı iletim ve daha az gecikme sağlar.
- Basitlik: UDP’nin bağlantısız yapısı, uygulanmasını basitleştirir ve gerçek zamanlı yanıt vermenin çok önemli olduğu uygulamalarda ağ tıkanıklığını azaltır.
TCP ve UDP’nin her ikisi de IP (İnternet Protokolü) üzerinden çalışan ve internetteki iletişimin temelini oluşturan taşıma katmanı protokolleridir. DNS (Etki Alanı Adı Sistemi), iletişim türüne bağlı olarak hem TCP hem de UDP kullanır:
- UDP, daha düşük ek yük ve daha hızlı yanıt süreleri nedeniyle öncelikle DNS sorguları ve yanıtları için kullanılır. DNS sorguları genellikle kısadır ve UDP ile verimli bir şekilde işlenebilir.
- TCP, bölge aktarımları ve DNS güncellemeleri gibi UDP’nin 512 bayt sınırını aşan daha büyük DNS yanıtları için kullanılır.
DNS, alan adlarının IP adreslerine hızlı bir şekilde çözümlenmesini sağlamak, internetteki alan adı aramalarında performansı ve verimliliği optimize etmek için çoğu işleminde UDP’ye güvenir. Bu ikili protokol yaklaşımı, DNS’nin her DNS işleminin özel gereksinimlerine göre hız ve güvenilirlik arasında denge kurmasına olanak tanır.