OFDM ile OFDMA Arasındaki Fark Nedir?
Daha önce frekans bölmeli çoklama kavramına değinmişsek, artık OFDM ile OFDMA’nın nasıl ayrıldığını anlaman zamanı geldi. Bu iki teknoloji genelde karıştırılır ama aslında aralarında net bir fark var. Şimdi bunu sana sade ve doğrudan şekilde anlatacağım, kafanda net bir resim oluşsun diye.
Önce OFDM (Ortogonal Frekans Bölmeli Çoklama) nedir ona bakalım. Bu yapıda bir veri, aynı anda birçok taşıyıcı frekans üzerinden paralel olarak gönderilir. Bu taşıyıcılar birbiriyle çakışmaz, yani ortogonaldir. Yani, tek bir kullanıcının verisi bu taşıyıcılar arasında yayılır. Hedef, verinin daha sağlam iletilmesi, özellikle parazitli veya çok yollu ortamlarda.
Şimdi OFDMA (Ortogonal Frekans Bölmeli Çoklu Erişim) devreye giriyor. Yapı olarak OFDM’ye çok benzer ama farkı şu: burada bu taşıyıcılar birden fazla kullanıcı arasında paylaştırılır. Yani her kullanıcıya bazı taşıyıcılar atanır ve böylece birçok kullanıcı aynı anda, aynı bant genişliği içinde veri alışverişi yapabilir.
Temel Farkları
| Özellik | OFDM | OFDMA |
|---|---|---|
| Kullanıcı Yapısı | Tek kullanıcıya odaklı | Çoklu kullanıcı desteği |
| Taşıyıcı Dağılımı | Tüm taşıyıcılar tek kullanıcıya | Taşıyıcılar kullanıcılar arasında bölüştürülür |
| Kullanım Alanı | Wi-Fi (802.11a/g/n) | 4G LTE, WiMAX, 5G NR |
| Zamanlama ve Planlama | Daha basit, sabit yapı | Dinamik kullanıcı planlaması yapılır |
Örnek Üzerinden Anlayalım
OFDM’i düşün, bir otobüs gibi — bütün koltuklar tek bir yolcuya ayrılmış. Ama OFDMA, minibüs gibi — koltuklar farklı yolculara bölünmüş, herkes aynı anda yol alıyor ama kendi koltuğunda. Bu da daha fazla kullanıcıya hizmet verebilmeyi sağlıyor.
Buradan şunu da anlamış oluyorsun: OFDM veriyi sağlam iletmek üzerine kurulu, ama OFDMA veriyi hem sağlam hem de çok kişiye aynı anda iletmek üzerine geliştirilmiş. Bu yüzden OFDMA, daha yeni nesil teknolojilerde karşımıza çıkıyor. 4G, 5G gibi sistemlerde kullanıcı planlaması, kaynak paylaşımı hep bu yapı sayesinde yapılıyor.
Dün MIMO’nun sinyal çeşitliliğini nasıl artırdığını konuştuysan, bugün OFDMA’nın bu sistemlerde nasıl çoklu kullanıcıyı yönettiğini anlamak o zincirin bir halkası gibi. Yarın ise, bu taşıyıcılar arasında nasıl kaynak tahsisi yapıldığını detaylı göreceğiz.