CDMA Nedir ve Ortogonal Kodları Nasıl Çalışır?
Bugün sana CDMA’nın ne olduğunu ve ortogonal kodların nasıl çalıştığını anlatacağım. CDMA (Code Division Multiple Access) sisteminde, aynı frekansta birden fazla kullanıcının iletişim kurabilmesi için her kullanıcıya farklı bir kod verilir. Ortogonal kodlar ise, bu kodların birbirleriyle karışmadan iletişim sağlamalarını garanti eder. Yani, her kullanıcı farklı bir kodla veri gönderdiğinde, alıcı bu kodları birbiriyle karıştırmadan ayırt edebilir.
Bu durumu şöyle düşünebilirsin: Bir oda içinde herkes farklı müzik ritimleri çalıyor. Ama her dinleyici yalnızca kendi ritmini duyabiliyor ve diğerlerini karıştırmıyor. İşte ortogonal kodlar da benzer şekilde çalışıyor. Her bir kullanıcıya verilen kod, diğer kullanıcıların kodlarıyla çakışmayacak şekilde tasarlanmıştır.
Ortogonal Kodlar Neden Kullanılır?
- Aynı frekansta birden fazla kullanıcıya veri iletme imkanı sağlar.
- Alıcı, her bir kullanıcının sinyalini net bir şekilde ayırt edebilir.
- Kullanıcıların sinyalleri arasındaki karışmayı engeller.
Bu kodlar özellikle downlink (baz istasyondan mobil cihaza) yönünde etkilidir, çünkü baz istasyonu tüm kullanıcıları senkronize bir şekilde yönlendirir. Ancak uplink (mobil cihazdan baz istasyonuna) yönünde, herkesin sinyal gönderme zamanı farklı olduğu için tam ortogonalite sağlanması zor olabilir.
Ortogonal Kodların Türleri
| Kod Adı | Kullanım Alanı | Açıklama |
|---|---|---|
| Walsh Kodu | CDMA sistemlerinin downlink’inde | Her kullanıcıya bir Walsh matrisinin satırı atanır. Bu, sinyalleri ayırır ve kodların birbirine karışmasını engeller. |
| Hadamard Kodu | Walsh kodlarının temeli | Hadamard matrisleri kullanılarak oluşturulur. Ortogonal yayılmayı garanti eder. |
Bu noktada, PN kodlarını da zaten öğrendin, ki bunlar kullanıcı kimlik doğrulama ve veri yayma işlemlerinde kullanılır. Ortogonal kodlar ise bunu bir adım ileriye taşır. PN kodları sinyalin yayılmasını sağlarken, ortogonal kodlar karışmayı tamamen engeller. Ayrıca, PN kodları el değiştirme, el transferi ve BTS kimlik doğrulama gibi işlemlerde de rol oynar; bunları yarın daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz. Ama öncelikle, ortogonal kodları anlaman bu sistemin nasıl çalıştığını netleştirmeni sağlar.
Sonuç olarak, CDMA’nın aynı frekansta birden fazla kullanıcıyı nasıl desteklediğini düşündüğünde, bunun arkasındaki güç ortogonal kodlardır. Her bir kullanıcıya verilen kod, tıpkı bir otoyolda her aracın ayrı bir şeritte gitmesi gibi, sinyallerin birbirine karışmadan iletilmesini sağlar.