Een router werkt door datapakketten te ontvangen van apparaten op een lokaal netwerk en deze door te sturen naar de beoogde bestemmingen. Het werkt op de netwerklaag (laag 3) van het OSI-model en gebruikt IP-adressen om te bepalen waar elk pakket naartoe moet worden gestuurd. Routers houden routeringstabellen bij die informatie bevatten over de beste paden naar verschillende netwerken, waardoor ze beslissingen kunnen nemen over hoe pakketten efficiënt door onderling verbonden netwerken kunnen worden doorgestuurd.
Routers functioneren door een combinatie van hardware en software te gebruiken om dataverkeer binnen en tussen netwerken te beheren. Ze ontvangen pakketten van verbonden apparaten, onderzoeken het bestemmings-IP-adres van elk pakket en bepalen vervolgens het beste pad voor doorsturen op basis van hun routeringstabellen. Dit proces zorgt ervoor dat gegevens hun bestemming nauwkeurig en efficiënt bereiken, zelfs via complexe netwerken met meerdere onderling verbonden routers.
Om toegang te krijgen tot internet, maakt een router doorgaans verbinding met een internetprovider (ISP) via een externe interface, zoals een Ethernet-poort of een DSL-modem. Eenmaal aangesloten, gebruikt de router protocollen zoals DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) om een IP-adres van de ISP te verkrijgen en een verbinding met internet tot stand te brengen. Vervolgens beheert het het dataverkeer tussen apparaten op het lokale netwerk en externe netwerken, waarbij pakketten van en naar internet worden doorgestuurd op basis van de bestemmings-IP-adressen in elk pakket.
Routers hebben doorgaans geen SIM-kaart nodig om te functioneren in traditionele bekabelde netwerkopstellingen. Simkaarten worden vaak geassocieerd met mobiele apparaten en draadloze routers die mobiele netwerken gebruiken voor internetverbinding. In standaard thuis- of kantoornetwerkomgevingen maken routers verbinding met internet via Ethernet-kabels, DSL-modems of andere bekabelde verbindingen die door ISP’s worden geleverd. Sommige gespecialiseerde routers die zijn ontworpen voor mobiel breedband kunnen echter SIM-kaarten bevatten om toegang te krijgen tot mobiele netwerken voor internetconnectiviteit in gebieden waar bekabelde verbindingen niet beschikbaar of onpraktisch zijn.
